Qua quá trình nuôi, các loại chất thải như thức ăn dư thừa, phân tôm, cá, vỏ tôm sau khi lột, xác tảo tàn,... tích tụ dưới đáy ao không được xử lý, là thức ăn cho các vi khuẩn gây hại, tảo, phát triển sinh ra khí độc NH3, NO2, H2S. Nồng độ khí độc cao sẽ ảnh hưởng đến tôm, cá làm tôm,cá chết rải rác hoặc chết hàng loạt.

(Nguồn hình: từ vibo.com.vn)

Tác hại của khí độc trong ao nuôi

Khí độc cao làm tôm, cá bị ngạt, cản trở khả năng lấy oxy, gây thiếu hụt oxy trầm trọng, tác động rất xấu đến tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của tôm, cá, làm giảm hệ miễn dịch của tôm, cá khiến tôm dễ mắc bệnh.

• H₂S/NO₂ ảnh hưởng khả năng vận chuyển oxy trong máu, làm tôm, cá nuôi bị ngạt, chết rải rác, hàng loạt.
• Tôm lột không cứng vỏ, chậm lớn khi ao bị nhiễm NO₂ do hiện tượng rối loạn cân bằng áp suất thẩm thấu.
• NH₃ có trong ao một phần do tôm bài tiết ra ngoài, nhưng khi NH₃ trong ao quá cao, nó khuếch tán ngược vào máu, gây tăng pH máu, rối loạn các quá trình sinh lý bên trong, gây ức chế thần kinh, sự đào thải CO₂, ức chế sự vận chuyển oxy, gây yếu và chết tôm.
• Nồng độ H2S có trong ao đạt từ 0,02 ppm trở lên sẽ làm cho tôm, cá bị nhiễm độc và chết hàng loạt. Trong khí đó NH₃, NO₂ chỉ gây độc khi ở nồng độ cao hơn 100 và 1000 lần.
• Tạo thuận lợi cho tảo phát triển, làm trầm trọng hơn việc thiếu oxi vào ban đêm.
• Gây stress và giảm sức đề kháng, tôm sẽ ăn yếu, giảm ăn hoặc bỏ ăn, chậm tăng trưởng.
• Tôm bị nhiễm khí độc sẽ thường nổi đầu, bơi lờ đờ trên mặt nước, tấp mé, bị nhiễm bệnh và chết.

Mối tương quan giữa khí độc với các yếu tố môi trường

• NH3 sẽ tồn tại ở hai dạng NH3+ hoặc các ion NH4+  (NH3+ gây độc, còn NH4+ không độc) trong môi trường pH càng thấp thì dạng ion NH4+ càng tăng làm giảm độc lực khí độc NH3
• Nhưng độc tính NO₂ thì lại thấp trong môi trường pH cao. 
• Độc tính H2S sẽ bùng phát ở điều kiện pH thấp, nhiệt độ thấp và oxy hòa tan thấp. Biện pháp kiểm tra H2S là lấy mẫu bùn đáy trong ao ở độ sâu 2-5cm và cấy trên đĩa TCBS nếu có khuẩn lạc màu đen trên đĩa cấy, nghĩa là có khí độc H2S. Kiểm soát được 3 yếu tố trên được xem như là chìa khóa để ngăn cản sự tác động của H2S cho tôm, cá.

Dấu hiệu nhận biết khi ao bị nhiễm khí độc

• Nước ao đục, nhiều bọt bóng, có mùi tanh, hoặc mùi trứng thúi.
• Khí độc gây ngạt cho tôm, cá dẫn đến tôm, cá nổi đầu, chết rải rác vào sáng sớm.
• Tôm bơi lờ đờ trên mặt nước, tấp mé, giảm ăn hoặc bỏ ăn.
• Tôm mềm vỏ, lột xác không cứng và chậm lớn.
• Tôm, cá bị tổn thương mang, phù thủng cơ.
• Giải phẩu xác tôm cá chết không thấy các vết loét, hoại tử hoặc các đóm do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra, mang bị tổn thương xưng đỏ, hoặc đen.

(Nguồn hình: từ vibo.com.vn)

Giải pháp kiểm soát và khắc phục khí độc trong ao tôm

Kiểm soát khí độc

• Cải tạo ao hoàn chỉnh, bùn và các chất dơ phải được loại bỏ ngay từ đầu.
• Ao nuôi phải có hố xi phông để loại bỏ chất thải.
• Quản lý thức ăn tốt, tránh bị dư thừa.
• Cung cấp lượng oxy hòa tan đầy đủ.
• Tạt vôi và đánh khoáng ổn định độ kiềm và pH.
• Duy trì mật độ tảo ổn định
• Sử dụng vi sinh, enzyme thường xuyên trong quy trình nuôi để xử lý môi trường, phân hủy các hợp chất hữu cơ dư thừa, phân tôm, xác tảo và sinh vật trong ao, chuyển hóa chất độc thành không độc.

Khắc phục khí độc

• Khi ao nuôi có hàm lượng khí độc cao, cần giảm 30-50% lượng thức ăn, ít nhất 3 ngày cho đến khi điều kiện chung trở lại bình thường.
• Xi phông đáy ao để loại bỏ chất thải.
• Thay nước, nếu được nên thay nhiều lần. Nên thay vào khoảng sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế tôm, cá bị sốc.
• Chạy quạt, sụt khí hết công suất để tăng hàm lượng oxy hòa tan trong ao.
• Bổ sung oxy viên/bột hoặc oxy già nhằm thúc đẩy quá trình nitrat hóa, đồng thời oxy hóa chất hữu cơ.
• Tạt vôi và đánh khoáng tăng và ổn định pH, độ kiềm, đặc biệt khi trời có mưa.

Ngoài các cách làm trên, bà con nên sử dụng các các sản phẩm sau để hấp thu khí độc nhanh và cấp cứu cho tôm khi cần thiết.

• Chế phẩm sinh học Aqua-clear 250g/ 1.000 m3
• Hoặc dùng EM.FS tạt trực tiếp 1 lít/ 1.000 – 2.000 m³ nước, ngoài ra có thể ủ ra dung dịch EM1/EM2 với mật rỉ hoặc cám gạo trong 3-5 ngày rồi sử dụng.
• Yucca  schidigera dạng bột hoặc dạng lỏng hấp thu khí độc NH3 giảm hình thành NO2 cấp cứu tôm nổi đầu liều dùng dạng bột 1kg/ 7.000 m³ hoặc 1 lít/ 6.000 – 7.000 m³ nước.
• Dùng Zeolite hấp thụ một phần khí độc và giằng đáy ao.

Mọi thắc mắc về “Cách phát hiện khí độc H2S, NH3, NO2 trong ao nuôi và biện pháp khắc phục”, xin vui lòng liên hệ  P. KỸ THUẬT CÔNG TY TNHH NAVICO:

• Hotline 028.22646668 / 0946055533

• Cẩm Tiên 0916000938

• Thùy Dương 0919856644